Imke Tegels - Senior adviseur bij SME Advies

‘Is het echt waar dan?’ vraagt Kamilla, een deelnemer uit een van mijn workshops in Amsterdam. We hebben het over aardgasvrij wonen. Kamilla heeft er wel eens van gehoord. Ze heeft er zelfs al met iemand anders over gesproken, maar ze waren samen tot de conclusie gekomen dat het nergens op sloeg en dat het dus wel niet waar zou zijn. Tijdens de workshop kan ik haar en de elf andere deelnemers in alle rust uitleggen dat we in Nederland van het aardgas af gaan, omdat we het gebruik van fossiele energiebronnen willen terugdringen en het broeikaseffect willen aanpakken. Ik vertel vervolgens waar we aardgas momenteel voor gebruiken: om te koken, te douchen en ons huis te verwarmen. Het is belangrijk om dit goed uit te leggen, want voor veel mensen is energie gewoon energie. Als ik tijdens de workshop vraag ‘Hoe zou je op gas kunnen besparen?’ en ik het antwoord krijg ‘Door een A++ koelkast te kopen?’ ben ik niet verbaasd. Het is voor veel mensen lastig om onderscheid te maken tussen elektra en gas.

Energie besparen voor aardgasvrij

SME is al ruim 17 jaar bezig met projecten gericht op energie besparen. We waren de eerste die financiën als reden durfden te noemen om energie te besparen. Voor die tijd werd intrinsieke motivatie als belangrijkste drijfveer gezien: we moesten de wereld redden. Maar je kunt de wereld niet redden met alleen de mensen die intrinsiek gemotiveerd zijn. Heel veel mensen hebben te veel zorgen om daarnaast ook nog de wereld op hun schouders te dragen. Door hen te helpen energie te besparen om financiële redenen (geld besparen), doen ze precies hetzelfde als de intrinsiek gemotiveerde mensen. Ze dragen net zo veel bij aan het redden van de wereld, alleen doen zij het voor zichzelf.

Nu komt er naast ‘de wereld redden’ en financiën nog een reden om energie te besparen. We ‘moeten’ namelijk van het aardgas af. De energie die we nu uit aardgas halen, moet straks op een andere manier opgewekt worden. Besparen op energie loont in dit geval nog steeds, want energie die we niet gebruiken, hoeft ook niet opgewekt te worden.

Moeten roept weerstand op

In veel van mijn trainingen en workshops, bijvoorbeeld bij het opleiden van energiecoaches, besteed ik standaard aandacht aan aardgasvrij. Ik merk daarbij dat veel mensen het echte ‘waarom’ hebben gemist. Deelnemers noemen aardgasvrij een prestige projectje van Jesse Klaver of ze gaan ervan uit dat de aardbevingen in Groningen de reden zijn dat we van het gas af gaan. Wanneer dit allemaal gaat gebeuren (en óf het wel echt gaat gebeuren) is voor sommige mensen ook nog een groot vraagteken.

Doordat de energiecoaches in kleine groepen (maximaal 12) worden opgeleid, kan ik goed uitleggen waarom we dit gaan doen. Ik leg het rustig uit en beantwoord direct de vragen. Zo kan ik goed kijken of iedereen het begrijpt. Ze hoeven nu nog niet direct in actie te komen, dat helpt ook. Mensen houden namelijk niet van ‘moeten’. Wanneer iemand tegen jou zegt dat je iets moet doen, is de kans groot dat jij direct denkt: ‘Nee. Dat maak ik zelf wel uit!’

Door nu het verhaal te vertellen, is de toon van de boodschap anders. Het enige dat we op dit moment van mensen vragen is dat ze begrijpen waarom Nederland van het aardgas af gaat.

In de training gaan we vervolgens in op wat er de komende jaren gaat gebeuren, welke stappen er wanneer gezet gaan worden en misschien wel het belangrijkste: wat bewoners nu (al) kunnen doen om zich voor te bereiden. Zie je het verschil, tussen kunnen of moeten? Het heeft direct een andere lading.

Energieworkshops met tips

Ook in onze energieworkshops voor bewoners komt aardgasvrij standaard aan bod. Zelfs zonder het alternatief voor aardgasvrij te weten is er namelijk al veel te vertellen. Zo is het tijdpad bij velen nog niet duidelijk. Ze hebben misschien al wel eens van 2050 gehoord, maar weten niet meer of we dan starten of dat ze dan klaar moeten zijn. We voeren gesprekken over voorgenomen verbouwingen in hun eigen huis: het vernieuwen van keukens, het plaatsen van nieuwe vloeren en bijvoorbeeld de keuze voor zonnepanelen. Dit zorgt ervoor dat mensen bewust(er) nadenken over aanpassingen die ze toch al wilden doen, maar nu met aardgasvrij in hun achterhoofd. Zo creëren we een setting waarbij we bewoners helpen met tips en informatie, waarmee zij zelf een keuze kunnen maken. Hier zijn ze blij mee! In tegenstelling tot de setting waarbij bewoners de gemeente moeten helpen omdat ‘de gemeente zo nodig aardgasvrij wil worden.’

SME en aardgasvrij

Communiceren met bewoners op het moment dat ze nog niks moeten, maar wel kunnen, als ze dat zelf willen, zorgt voor een hele andere uitgangssituatie in de transitie naar aardgasvrij wonen. Je helpt mensen met informatie en handvatten om zelf de juiste keuze te maken op het juiste moment.

Onze kracht hierbij is dat we dit doen in kleinschalige en daardoor persoonlijke workshops en trainingen. Op een praktische, laagdrempelige en creatieve manier helpen we mensen op weg, waarbij we direct antwoord kunnen geven bij twijfels of vragen.

Als SME hebben we veel werkvormen en projecten die bewoners helpen voor te bereiden op aardgasvrij. Projecten die zich al vele malen hebben bewezen, waardoor we jou als gemeente of woningbouwcorporatie een sterk aanbod kunnen doen. Wil je hier meer over weten? Lees meer onze aanpak voor aardgasvrij of neem contact met mij op!