Imke Tegels - Senior adviseur bij SME Advies
Er komen steeds meer nare verhalen dat nul-op-de-meter is mislukt. De meter komt niet op nul uit en de rekening dus ook niet. Nul-op-de-meter is aanvankelijk opgezet door Platform31 en het programma Energiesprong voor de sociale huursector met de ambitie om in eerste instantie 11.000 woningen naar nul-op-de-meter te renoveren.
Alles of niets
Inmiddels wordt er ook hard gelobbyd om particuliere woningeigenaren zo ver te krijgen dat ze zelf hun huis nul-op-de-meter maken. Ze zijn dan op zoek naar particulieren met de alles of niets-mentaliteit. Want als je nu iets doet, dan is de kans groot dat het er straks weer uitgesloopt moet worden als je later alles zou willen doen. De mensen die wel iets willen doen, maar niet hun hele huis aanpakken, worden een beetje met de nek aangekeken. Maar je vraagt wel veel van een particulier. Het ombouwen van je woning naar nul-op-de-meter kost nu nog zo’n € 60.000,-. Dat betekent dat je vast je energierekening voor de komende 28 jaar betaalt!
Triggers
De gedachte van nul-op-de-meter is natuurlijk prachtig, nauwelijks CO2-uitstoot en geen energierekening. Wie kan daar nou tegen zijn? Toch is dat antwoord niet zo heel moeilijk. Er zijn namelijk verschrikkelijk veel mensen die niet weten wat CO2 is, laat staan dat ze weten waar het vandaan komt én dat we er last van hebben. De hele CO2-redenering is voor hen dus absoluut geen reden om in beweging te komen.
De tweede belangrijke trigger zou de energierekening moeten zijn. Zonder gedegen onderzoek gedaan te hebben, durf ik wel te stellen dat zo’n 75% van de Nederlanders jaarlijks maximaal twee minuten naar de energierekening kijkt. Als er langer naar gekeken werd dan zouden de iPads van Oxxio en de mediamarktbonnen van Essent niet zo veel aftrek hebben. Dat betekent dat ze absoluut geen idee hebben hoe de rekening is opgebouwd en uit welke posten hij bestaat. Wat dat betreft verschilt een energierekening niet veel van een pensioenoverzicht of een loonstrookje.
Niet dom
Ben ik negatief of schat ik mensen te laag in? Na meer dan 100 energieworkshops en bijna evenveel trainingen tot energiecoach te hebben gegeven waar de energierekening uitgebreid aan bod komt, durf ik dit echt te zeggen. Deze mensen zijn niet dom, ze zijn er gewoon niet in geïnteresseerd. En die interesse wordt niet alsnog verkregen door de jaarlijkse rekening bestaande uit vier pagina’s vol met getallen en moeilijke woorden.
Verplaats je in de ander
Toch verwachten veel woningbouwcorporaties dat huurders klakkeloos het bedrag van hun energierekening voortaan aan de corporatie geven voor de renovatie waardoor zij voortaan geen energierekening meer hebben. Vervolgens krijgen ze leefregels zodat ze inderdaad op nul uit zouden komen. Maar ze hebben ook nog nooit eerder de relatie gelegd tussen hun gedrag en de energierekening. Waarom niet? Omdat voor heel veel mensen € 175,- per maand een bedrag is dat ze kennelijk toch best aardig kunnen betalen. Voor de mensen die die relatie keihard leggen omdat ze heel goed weten dat ze anders hun rekening niet kunnen betalen is het doodeng om er op te vertrouwen dat ze straks echt geen rekening meer krijgen.
Kans van slagen
Vind ik nul-op-de-meter dan niks? Nee helemaal niet, het feit dat het kan is natuurlijk hartstikke goed. Dus wat mij betreft alle nieuwbouw meteen nul-op-de-meter. Maar om te denken dat je het concept waar jaren over nagedacht is, zomaar bij de consument naar binnen te kunnen schuiven zonder je te verplaatsen in de belangen en de denkwereld van de consument vind ik erg kortzichtig. Ons advies is dan ook om de consument mee te nemen in het denkproces, de energierekening uit te leggen, te laten zien hoe deze tot stand komt en aan te geven waar je zelf invloed hebt en waarop niet. Alleen dan heeft een nul-op-de-meter project kans van slagen.